ภาควิชาสุขภาพจิตและการพยาบาลจิตเวช เป็นภาควิชาที่มุ่งเน้นการส่งเสริม ป้องกัน บำบัด และฟื้นฟูสุขภาพจิตของบุคคล กลุ่ม ครอบครัว และชุมชน โดยมักจะสังกัดอยู่ในคณะพยาบาลศาสตร์ของมหาวิทยาลัยต่างๆ เช่น มหาวิทยาลัยมหิดล และมหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช การศึกษาในสาขานี้ครอบคลุมการประเมิน วินิจฉัย และการดูแลผู้ที่มีปัญหาสุขภาพจิตในทุกช่วงวัย